हाम्रो जनजातिका छोराछोरीहरु लाई कस्त्तो शिक्षा दिने ?

Avlet Fung

""असल शिक्षा यस्त्तो हतियार हो । जसले आफू र दुनियाँ लाई पुरै बदल्छ । ""

- मार्टिन लुथर किङ्ग

प्रख्यात रुसि लेखक निकोल गोगोलले ( 1809-1852 ) मर्ने बेलामा भर्‍याङ माग्यो रे । किन रे ? भन्दा उन्नि त्यो भर्‍याङ माथि चढेर स्वर्ग जान चाहन्थे रे ।

रुसि लेखक निकोल गोगोलको भनाई अनुसार उन्निको आमा मारियाले सानोमा भन्थिन रे - निकोल ! मर्ने बेलामा भर्‍याङ लाई आकश माथी फर्काएर भर्‍याङ चढियो भने स्वर्ग पुगिन्छ । स्वर्ग र धर्ती लाई जोड्ने बाटो भनेको नै, भर्‍याङ हो।

( Sputnik.Com )

आमा मारियाले आफ्नो छोरा निकोल लाई सानो छदा भनेको यो कुरो, निकोल गोगोलको दिमागमा यत्ती गहिरो छाप भएर बस्यो कि निकोल गोगोलले मर्नेबेलामा पनि आफ्नो आमाले भनेको कुरोको याद गर्‍यो । र, त्यसलाई नै पछ्याउनु चाहे । तर के निकोलको आमा मारियाले भने जस्त्तै भर्‍याङ लाई आकश तिर फर्काएर भर्‍याङ चढ्दैमा स्वर्ग पुगिन्थियो र ? के निकोल स्वर्ग पुग्थियो र ? निश्चितरूपमा पुग्दैनथ्यो।

त्यस्त्तै अहिले हाम्रो आदिवासी दुनियाँमा पनि हाम्रो जनजाती आमा / बाउहरुले आफ्नो छोराछोरीहरु लाई रुसि लेखक निकोल गोगोलको आमा मारियाले जस्त्तै बेकामे, कमजोर र आत्मा- बिश्वासहिन ' बनाउने खालको शिक्षा दिईराखेका छन् । आफ्नो छोराछोरीहरु लाई नेपाली समाजमा 'हिनताबोध' गराउने खालको शिक्षा घरमा दिईराखेका छन् । तर आँखिर त्यो 'हिनताबोध' गराउने शिक्षा के हो त ?

त्यो हो - आदिवासी जनजातीहरुले आफ्नो छोराछोरीहरु लाई बाल्यकाल देखि नै , बाहुनहरु भनेका बाँठो हुन् । अन्नि जनजाती भनेकाहरु चै, लाटो हुन् । बाहुनहरु भनेका चै, सभ्य हुन् । अन्नि जनजातीहरु भनेका चै, असभ्य हुन् । बाहुनहरु भनेका जान्ने/ बुझ्ने हुन् । अन्नि जनजातीहरु भनेका चै, मुर्खहरु हुन् । बाहुनहरु भनेका अब्बल बुद्धि भएकाहरु हुन् । अन्नि जनजातीहरु भनेका चै, निर्बल बुद्धि भएकाहरु हुन् ।

हो अहिले जनजातीका अभिभावकहरुले आफ्नो छोराछोरीहरु लाई यस्त्तै शिक्षा बाल्यकाल देखि नै, दिने काम गरिराखेका छन् । उ त्यो बाहुन कत्ती बाँठो । त चै कत्ती लाटो । भन्ने शिक्षा दिईराखेका छन् । बाहुन जन्मजात बाँठो हुन्छन् । अन्नि हाम्मी जनजातीहरु भनेका चै, जन्मजात लाटो हुन्छौं भन्ने हिनताबोध हुँने खालका गलत शिक्षा दिईराखेका छौँ । त्यहीँ भएर जनजातीका छोराछोरीहरुको दिमाग् भित्री जहिल्यै पनि बाहुनहरु भनेका बाँठो, सक्षम र प्रगति गर्ने जाती हुन् । अन्नि हाम्मी जनजातीहरु भनेका चै, निर्बल दिमाग भएका हौं भन्ने छाप परेको छ । दिमागमा त्यस्त्तो प्रकारको गलत शिक्षाको छाप परेको छ। त्यहीँ भएर नै, जनजातीका छोराछोरीहरुको मानसिकता सुस्त देखिएको हो। हाम्रो जनजातीका छोराछोरीहरु लाई बाल्यकाल देखि नै, दिमागमा असल शिक्षाको उर्जाहरु भर्‍रदिनुको साट्टोमा हाम्रो जनजातीका अभिभावकहरुले ' बाहुनहरु देखि सिक । बाहुनहरु नै, ज्ञान / बिज्ञानको स्रोतहरु भन्ने जस्त्तो गलत शिक्षाहरु आफ्नो छोराछोरीहरु लाई दिईराखेका छन् ।अन्नि हाम्रो जनजातीका छोराछोरीहरु कसरी चै, सक्षम हुन्छन् ?

तर यदि हाम्मिले हाम्रो छोराछोरीहरु लाई सानो देखि नै जनजातीहरु भनेका बाँठो हुन् । जान्ने / बुझ्ने हुन् । सक्षम हुन् । उन्नति / प्रगती गर्ने जात्तिहरु हुन् । दुनियाँका जातिहरुले हाम्मी जनजातीहरु देखि नै लेख्नु / पढ्नु जानेका हुन् । हाम्रो सिको गरेका हुन् । यदि हाम्मी जनजातीहरुको अस्त्तित्व यो दुनियाँमा नहुन्थियो भने, यहाँका कुनै पनि बाहुनहरुले लेख्नु / पढ्नु जान्दैन थिए । सभ्य हुँदैनेथे । जस्ता शिक्षाहरु दिने हो भने, हाम्रो जनजातीका छोराछोरीहरुले एकै पुस्तामा महान उपलब्धीहरु गर्नु सक्छन् । त्यसैले हाम्मी जनजातीहरुले आफ्नो छोराछोरीहरु लाई घरमा दुनियाँको सबैभन्दा बाँठो, सक्षम र सभ्य भनेका नै हाम्मी जनजातीहरु हौँ भन्ने शिक्षा दिउँ। तर आफ्नो छोराछोरीहरु लाई बाहुनको दिमाग् भन्दा, जनजातीहरुको दिमाग् कमजोर छ भन्ने गलत शिक्षा किमार्थ नदिउँ ।

नोगेन ।