लिम्बू जातिले मान्ने मुन्धुम "थुतुरी वेद" हो । मुन्धुम संगीत बारे - झुमा लिम्बु

लिम्बु मुन्धुम संगीत खोजकर्ता - झुमा वनेम लिम्बु

उम्दा मुन्धुमी संगीतकार झुमा लिम्बुको "मुन्धुमी संगीत बिचार" चिन्तन र मनन गरौ । मलाई चित बुझेका केही पंक्तिहरु यहा उल्लेख गरेको छु ।

• नेपालमा शास्त्रीय संगीतको भरपर्दो आधार नभएकोले हाम्रो संगीतको पहिलो आधार "लोक वा रैथाने संगीत नै हो" भन्ने बुझे पर्यान्त म लोक - सांस्कृतिक अन्तर्गतको संगीतमा केन्द्रित छु।

• लिम्बू जातिले मान्ने मुन्धुम "थुतुरी वेद" हो। फेदाङमा,येबा,साम्बा,तुम्याहाङ र बुढापाकाले उहिलेका कुरा नयाँ पुस्तालाई सुनाउने चलन थियो जो अहिले पनि छ। यसरी सुनाउने चलन श्रुति परम्परा हो। लिम्बू जातिको मुन्धुम यहि श्रुति परम्परामा जिवित छ।

• संगीत त धेरथोर मिहिनेत गर्दा जसले पनि बनाउन सक्छ।तर नेपालकै जरामा भिजेको संगीत बनाउन संस्कृति बुझ्न अपरिहार्य छ।भाषाको ज्ञानबिना संस्कृति बुझ्न असम्भवप्राय छ।

• मुन्धुममा जन्मदेखी मृत्यु संस्कार सम्मको जीवन - चक्रलाई समेट्ने संगीत छ।अझ हामिकहाँ गर्भवती हुँदादेखी मृत्यु संस्कारसम्मको कुरा समेट्ने संगीत अभ्यासमा छ ।

• अझै पनि मुलतः श्रुति परम्परामा बाँचेको हाम्रो संगीतको इतिहासलाई श्रव्यदृश्य माध्यमद्वारा दस्तावेजमा संग्रह गर्न नसक्दा यसबारे बौद्धिक बिमर्श छेड्न सकेको छैन ।

• बाजा कसरी बन्छ भन्ने बुझेपछि बल्ल पर्फमेन्सको कुरा आउँछ।पर्फमेन्सबाट एक हिसाबले संगीतबारे बुझ्ने आधार दिन्छ । तर फर्फमेन्स भैसकेपछी पनि सोच्नुपर्ने कुरा संगीत त समाजमा जोडिएको हुन्छ । कस्तो समाजबाट कस्तो संगीत उठ्छ त? कस्ले कसरी बजाइरहेका छन् ?जो संगीतको पेशामा लागेका छन,तिनले त्यसको प्रयोग गरेका छन कि छैनन् ? हामीले हाम्रै गाउ-ठाउबाट उठेको संगीत प्रयोग गरेका छौ कि छैनौ?  माननीय मुख्य कुरा यहि हो।

• भाषा फरक हुँदा संस्कृति पनि स्वभावतः बेग्लै बन्छ। फरक भासाले जन्माउने "टोन" नै फरक हुन्छ। भुगोलले पनि फरक पारिहाल्छ।

• हाम्रा गाँउघरमा गाइने "लोरी" बच्चालाई सुताउन प्रयोगमा आउने संगीत हो।

- कोसेली २०७५/असार /९
यो लेख बिबश बेनाम  ज्युको फेसबुकबाट साभार गरीएको हो ।

लिम्बुवान राज्य प्राप्तिको आन्दोलन जायज छ – मुख्यमन्त्री शेरधन राई

Source by Federal Nepal in समाचार



बिराटनगर, लिम्बुवानबाट अशोक चेम्जोङ, जेठ २६ गते/अरुण पूर्वका नौ जिल्लालाई लिम्बुवान प्रदेश नामाकरणको निमित्त गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउन संयुक्त लिम्बुवान संघर्ष समितिले प्रदेश नम्बर १ का प्रदेश प्रमुख, मुख्यमन्त्री लगायत विभिन्न दलका नेतालाई हिजो निजहरुकै कार्यालयमा ज्ञापनपत्र बुझायो।


प्रदेश प्रमुख गोबिन्द तुम्बाहाङ, मुख्यमन्त्री शेरधन राई, नेपाली कांग्रेस संसदीय दलका नेता राजीव कोइराला, संघीय समाजवादी फोरम संसदीय दलका नेता जयराम यादव, संघीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्चकी सांसद बिष्णु तुम्बाहाम्फे र राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपालकी इन्दिरा राईलाई ज्ञापनपत्र बुझाइएको थियो।


ज्ञापनपत्र लिंदै मुख्यमन्त्री राईले भने, ‘लिम्बुवान राज्य प्राप्तिको आन्दोलन जायज छ।’ अरुण, संखुवा खोला, सप्तकोशी पूर्वका लिम्बुवान भनेर एक दसक भन्दा बढी समयदेखि आन्दोलित दलहरु एक भएर बुझाएको लिम्बुवान राज्य प्राप्तिको एजेन्डालाई बाईपास गर्न नसकिने, संविधान संशोधनको लागि संघीय सरकार समक्ष गम्भीर गरि कुरा राख्ने समेत मुख्यमन्त्री राईले बताए।


ज्ञापन पत्रमा के छ?

संघर्ष समितिले बुझाएको ३ बुँदे ज्ञापनपत्रमा भनिएको छ –

१. अरुण, सप्तकोशी, संखुवा खोला पूर्व नौ जिल्ला लिम्बुवान स्वायत्त राज्य स्थापना गरियोस्।

२. अरुण पूर्व लिम्बुवानभित्र लिम्बु भाषालाई सरकारी कामकाजको भाषाको रुपमा प्रयोग गरियोस्। यस क्षेत्रका अन्य ऐतिहासिक थातथलो खुलेका आदिवासीहरु (अल्पसंख्यक) याम्फु, लोहरुङ, याक्खा, आठपहरिया, राजवंशी, थारु, लेप्चा, मेचे, कोचे, किसान, गन्गाई, वालुङ, धिमाल, सुनुवार आदिको विशेष स्वायत्त क्षेत्र निर्धारण गरी उक्त क्षेत्रहरुमा ती आदिवासीहरुका भाषाहरुलाई सरकारी भाषाको रुपमा प्रयोग गरियोस्

३. लिम्बुवान क्षेत्रभित्रका ऐतिहासिक धरोहरहरु, सम्पदाहरुको सुरक्षा, सम्वद्र्धन तथा कोष खडा गरी विकास र निर्माण गरियोस्।


किरात याक्थुङ चुम्लुङका लिम्बुवान संयोजक ध्रुव सुब्बा, संघीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्चका अध्यक्ष कुमार लिङ्देन ‘मिराक’, लिम्बुवान राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चाका अध्यक्ष मुक्साम मेन्याङबो, संघीय समाजवादी फोरम लिम्बुवान प्रदेश समितिका मुख्य सचिव लोकसागर साँबा, अखिल नेपाल लिम्बुवान राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चाका अध्यक्ष केबी फुदोङ, लिम्बु विद्यार्थी मञ्चका अध्यक्ष फिपराज बेघा, याम्फु स्वायत्त समाजका संयोजक नन्द याम्फु र याक्थुङ युवा मञ्चका अध्यक्ष भूपेन्द्र खुदाङको हस्ताक्षर रहेको छ। ज्ञापनपत्रमार्फत माग पूरा नभए शान्तिपूर्ण र सशक्त आन्दोलन गर्ने समेत चेतावनी दिइएको छ।


ज्ञापन पत्र कसले बुझायो?

लिम्बुवान आन्दोलनको समन्वय किरात याक्थङ चुम्लुङ प्रदेश समितिले गरिरहेको छ। ज्ञापनपत्र बुझाउन कियाचु लिम्बुवान संयोजक प्राध्यापक धु्रव सुब्बाको संयोजकत्वमा संघीय लिम्बुवान मञ्च नेपालबाट महासचिव अशोक चेम्जोङ, उपमहासचिव भविराज तुम्सा, पहिचान सदस्य टार्जन तुम्बाहाम्फे, संसफो लिम्बुवान प्रदेश समितिका मुख्यसचिव लोकसागर साँबा, लिम्बुवान रास्ट्रिय मुक्ति मोर्चा बरिस्ठ उपाध्यक्ष कमल चोङबाङ, अखिल लिम्बुवान रास्ट्रिय मुक्तिमोर्चा उपाध्यक्ष पारस जबेगु, लिवि मञ्च अध्यक्ष फिपराज बेघा, संघीय लिम्बुवान याम्फु स्वायत्त मञ्च अध्यक्ष नन्द याम्फु र याक्थुङ युवा मञ्चका प्रतिनिधि थिए।




Related Articles



लिम्बुवानी आन्दोलन सक्रिय गराउने सामुहिक निर्णय


by Federal Nepal May 08 2018



‘राज्यसँग आफ्नो अधिकारको लागि संघर्ष गरौं’ – अध्यक्ष कुमार लिङ्देन


by Federal Nepal May 06 2018

मञ्चबारे


संघीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्च लिम्बुवान, किरात खम्बुवान, शेर्पा, तामाङसालिङ, नेवा:, तमुवान, मगरात, खसान, मगरात, मधेश र शिल्पी (दलित) वा १०+१ प्रान्त र त्यसभित्र सिमान्तकृत आदिवासीहरुको विशेष स्वायत्त क्षेत्रसहितको पूर्ण संघात्मक शासन व्यवस्था स्थापना गर्न २०६२ सालमा निर्माण भएको राजनैतिक दल हो। यो मञ्चले लिम्बुवानलाई आफ्नो आधार क्षेत्रको रुपमा विकसित गर्दै समग्र नेपालमा ऐतिहासिक पृष्ठभूमि एवं पहिचानको आधारमा संघीय आन्दोलन चर्काउन ठूलो योगदान गरेको छ। २०६४ सालमा अन्य पहिचानवादी दलहरुसँग मिलेर १८ दिने सशक्त आन्दोलन चर्काएर सोही आन्दोलनको बलमा २०६४ साल फागुन १८ गते सरकारसँग लिम्बुवान, खम्बुवान, थरुहट, तामाङसालिङलगायतका प्रान्तहरु स्थापना हुने भन्ने ५ बुँदे सहमति पत्रमा हस्ताक्षर गरी पहिलो संविधान सभाको चुनावमा सहभागी भई दुई जना सभासद पनि पठाएको थियो।

सम्पर्क


सिनामंगल, काठमाण्डौ

FOLLOW US ON TWITTER

आत्मविश्वास र शिक्षासेवीहरुको सहयोग नै सफल हुने आधार - प्रअ देवमान लिम्बु

साविकको याङ्शिला गा.वि.स.हालको केराबारी गाउँपालिका – ५ मा अवस्थित श्री सावित्री मा.वि. मा यो वर्षदेखि कक्षा ११÷१२ सञ्चालन हुँदैछ । यसका लागि आर्थिक संकलन समिति बनाएर आर्थिक संकलनलाई तिब्र बनाइरहेका छन् । यसै विषयमा सो विद्यालयका प्रधानाध्यापक एवम आर्थिक संकलन समितिका सदस्य सचिव देवमान लिम्बुसँग गरिएको कुराकानीको अंश ।

आजकल केमा व्यस्त हुनुहुन्छ ?
आजभोलि यस विद्यालयमा ११/१२ सञ्चालन गर्नका लागि बुद्धिजिवीहरुसँग सल्लाह, परामर्श गर्दै रणनीतिहरु तयार गर्दै देश विदेशमा रहनुहुने भु.पु विद्यार्थीहरुसँग आर्थिक सहयोगका लागि पहल गरिदैछ ।

यो विद्यालय आसपासमा पनि प्रशस्तै ११/१२ का कक्षाहरु छन् , फेरि यहाँ पनि किन ?
आसपासमा उल्लेखित कक्षाहरु चलिरहेको अवस्था भए पनि हाम्रा विद्यालयबाट उत्पादित विद्यार्थीहरुलाई योस्तरको शिक्षा हासिल गर्न टाढा जान नपरोस, आºनै घर पायकका विद्यालयमा शिक्षा हासिल गरुन् भनेर हामी लागि परेका हौं ।

यो भन्दा अघि पहल नभएर कि किन यति ढिलो भयो यी कक्षाहरु सञ्चालन गर्न ?
यो भन्दा पहिले पनि सोच त पक्कै बनाउनु भो होला तर पहल चाहीं नभएको होला र हाल चैं नेपाल सरकारको नीति पनि मा.वि हुँदा ११/१२ अनिवार्य जस्तै भएको हुँदा पनि हामीले जोड गरेका हौं ।

११/१२ कक्षा सञ्चालन हुने आधारहरु के के देख्नुहुन्छ ?
पहिलो त हाम्रो आत्मविश्वास हो । त्यसपछि तपाईहरु जस्तो बुद्धिजिवी तथा पत्रकारहरुको सहयोग, गाउँपालिकाको सहयोग, वडा समितिहरुको सहयोग, भु.पु विद्यार्थीहरुको सहयोग सुरु भै सकेको छ । यस्तै स्थानिय बासिन्दाहरु तथा समाजसेवीहरुको सहयोग नै हाम्रो सबै भन्दा ठुला आधारहरु हुन् ।

सो कक्षाहरु सञ्चान भैरहँदा कुन–कुन संकायहरु अध्यापन गराउने सोचमा हुनुहुन्छ ?
हामी तत्काल चाहीं शिक्षा र व्यबस्थापन संकाय सञ्चालन गर्ने सोचमा छौं । पछि अन्य संकायलाई पनि बिस्तार गर्ने सोचमा छौं ।

अन्त्यमा केही भन्नुहुन्छ की ?
अन्त्यमा हाम्रो यो अभियानमा तपा्ईं पत्रकारहरुको यो सहयोगको निम्ति आभारी छौं । हामी याङ्शिलाबासीहरु यो बेला शिक्षाको हकमा ऐतिहासिक क्षणमा छौं । हामीले यो कक्षा ११÷१२ सञ्चालन गर्ने सोच गरेसँगै लगभग ४५ लाख जति रकम आवश्यक पर्दैछ । यो एक्लै सम्भव छैन । यसको लागि हामी समिति बनाएर आर्थिक संकलनमा छौं । यो कार्यमा सहयोग गरिदिनहुन केराबारी गाउँपालिका, यसका वडा कार्यालयहरु लगायत आम शिक्षासेवी, समाजसेवी, भु.पु विद्यार्थीहरु स्थानिय बासिन्दा, विभिन्न संघ संस्थाहरुमा हार्दिक हार्दिक अनुरोध गर्दछु ।

प्रस्तुतिः प्रकाश दिप्साली
साभार नयाँ अनलाइन डटकम